Kristin's Kruiderij

Van harte welkom in onze tuin! Wij, Jaap en Kristin Wijnja, wonen hier sinds de herfst 2015. Toen we deze plek voor het eerst zagen, waren we direct ‘verkocht’ vanwege de bijzondere sfeer en het wijdse uitzicht.

Het huis is van oorsprong een boerenarbeidershuisje uit 1834, toen ge(ver)bouwd voor twee gezinnen. Al denken we dat de linker kant van het huis al veel ouder en het restant van een boerderijtje is, dat al op een kaart van 1832 te vinden is. Ook vorm en grootte van de kavel zijn nog dezelfde als toen. Ons huis is één van de oudste van Westernieland. De grond in de achtertuin is goed bewerkte humusrijke zavel.

We vinden het leuk dat ons huis als het ware in de rondom liggende tuin is ingebed en er daardoor deel van uitmaakt. De besloten ligging van de binnentuin rondom de vijver vinden we ook heel fijn, want hier, 2 km van de waddendijk, waait het vaak en stevig.

De voortuin:

Toen we hier kwamen wonen was de voortuin al deels omsloten door de ligusterhaag. Verder was er ruig gras, een grote bult puin van de vloerrenovatie, waarin we veel oude scherven vonden, en een verwilderde Gelderse Roos die de halve tuin innam. Omdat Kristin graag met kruiden wou werken, hebben we in 2017 een kleine kruidentuin aangelegd. Geïnspireerd op de ouderwetse boerentuin, waarin de nuts- en sierplanten enigszins willekeurig door elkaar mogen groeien, met een licht romantische noot. In de tuin staan:

enkele medicinale kruiden voor zalf en zeep
theekruiden
eetbare borderplanten en kruiden
fruitstruiken (bramen, rode en zwarte frambozen, Japanse Wijnbes, Vlier, Rabarber)
en een hoogstam-appelboom.

De opzet om planten zonder veel verband door elkaar te laten groeien past ons goed, omdat de plantencollectie vanwege het experimentele karakter steeds zal wisselen. Éen van de uitdagingen vinden we het om borderplanten te vinden die veelzijdig te gebruiken zijn: die eetbaar (thee, sla, gekookt of bloemen) en daarbij ook nog lekker (!) zijn, die nectar en stuifmeel voor insecten bevatten en daarnaast ook nog redelijk sterk zijn. Ze moeten namelijk de klei-zavelgrond en de zeewind kunnen verdragen. Herfst2017 was het hier erg nat, het weiland achter ons huis stond zowat onder water. En later kwam de vorst eroverheen. Daardoor is ongeveer de helft van de planten gesneuveld. Intussen is de collectie alweer flink uitgebreid.

We hebben in de voortuin de kleine paden expres uitgegraven en met snippers bedekt. Zo kan het regenwater wat beter aflopen en ook de grond inzakken. De ligusterhaag snoeien we expres pas na het vogelbroedseizoen en na de bloei, liguster trekt enorm veel snoepende insecten.

De zijtuin/oprit:

…Gebruiken we als werkplaats, voorraad- en houthok en parkeerplaats. We hebben plannen om een mobiele haag en erachter mobiele plantenbakken te plaatsen, om de kweekruimte te vergoten en de plek intiemer te maken.

Binnentuin

De achtertuin is in de loop van vele jaren doorvorige bewoners gegroeid. De binnentuin wordt aan de ene kant beschermd door het atelier, workshoplocatie en gastenverblijf en aan de andere kant een houten schuur. Daardoor is een vrij beschutte binnenplaats ontstaan. Vorige bewoonster schilderes Erica Scheper heeft met goed gevoel voor verhoudingen en kleur een deel van de borders ontworpen. Wij vormen deze langzamerhand om naar onze smaak en inzicht. Zo komen er steeds meer eetbare borderplanten, zoals rozen, klokjes, damastbloem, salie ect. De buxushagen geven structuur en groen in de winter. Langs de muur van het atelier staat een jonge appelboom, die als leiboom opgekweekt gaat worden. Een jonge hoogstam-appelboom in de border draagt straks kleine zoete appels die ook gedroogd kunnen worden. De boom zal op den duur in de zomer ook wat schaduw bieden (Zuidkant). De borderplanten mogen de grond zoveel mogelijk bedekken. Daardoor droogt de grond minder uit en kiemt er weinig onkruid.

In mei nestelen verschillende soorten wilde bijen in de voegen van de bestrating van de binnentuin. Deze wilde bijen maken in het warme droge zand tussen de tegels een nest en leggen meestal maar een ei. Na een regenbui komen ze en maken de ingang weer vrij, soms verstevigen ze de ingang van het hoopje zelfs met klei.

In de vijver hebben we een eenvoudig trappetje voor dieren aangelegd, zodat die er makkelijker eruit kunnen klimmen. In de vijver woont meestal een groene kikker. Soms komt een verliefd stel eenden de vijver inspecteren op nestmogelijkheden.

Kas

De kas gebruiken we om planten voor onszelf en voor de kleinschalige verkoop op te kweken. We kweken vooral vroege sla, tomaten en komkommers

Moestuin

De moestuin is ons eigenlijk te klein, en daardoor is het vaak moeilijk kiezen wat we gaan verbouwen. We spitten de moestuin niet, maar woelen de grond los. Bemesten doen we met compost en zo nu en dan biologische moestuinkorrels. We proberen de grond zo effectief mogelijk te gebruiken en weinig grond open te houden. We willen steeds meer meerderjarige groenten verbouwen, zodat de grond zo min mogelijk verstoord wordt en het werk voor ons geminimaliseerd.

Makkelijke Moestuin-bakken

De Makkelijke Moestuin-bakken ( Square Foot Gardening) zijn een bijzonder stukje moestuin. Door de grootte van de bakken zijn ze overal goed bereikbaar (1.20 – 1.20 m). We kweken in vierkanten en alle ruimte – horizontaal en verticaal - wordt benut. Daardoor en door het bijzonder goede grondmengsel kunnen we op een kleiner oppervlak een hogere opbrengst halen dan met het kweken in rijen. Door verschillende groenten naast elkaar te zetten hebben we ook weinig last van ziektes of plagen. Behalve natuurlijk slakken! Maar ook die zijn minder dan in de gewone tuin.

Gazon/Boomgaard

In de boomgaard staan verschillende fruitbomen en fruitstruiken. Het gazon is door vele molshopen in de loop der jaren nogal hobbelig geworden. Nu is de aanwezigheid van mollen een teken voor goede grond met veel regenwormen, dus daar mogen we eigenlijk blij mee zijn. We gebruiken een pieper op zonnecellen die de mollen wat op afstand houdt. Madeliefjes in het gazon vinden we prachtig. Een deel van het gras laten we langer uitgroeien en ook langs het hek is een rand met wilde planten voor nectar, om schuilgelegenheid voor kleine dieren te bieden en de tuin af te schermen tegen bestrijdingsmiddelen van de akkers.

In de zomer zitten we graag op het terras bij het atelier. Bijna elke avond eten we daar en genieten van het uitzicht naar de Westernielandster Maar, de kerktoren van Eenrum of de jagende Bruine Kiekendieven, buizerds en de kloppende specht. Toen we verleden zomer tot laat in de schemering stil in de tuin zaten kwam een gezin kerkuilen elke avond op het dak van atelier en schuur zitten. Vandaaruit kregen de jongen les in het jagen. Een prachtig gezicht! Ook dwarrelen ’s avonds verschillende soorten vleermuizen door de tuin op zoek naar muggen en nachtvlinders. Regelmatig schuifelt een egel door het gras. En afgelopen winter, toen het net had gesneeuwd, zagen we ’s ochtends prenten van een bunzing. Op dat moment waren we blij dat er bij ons geen kippetje te halen viel….!

Behalve van de weidsheid van het uitzicht genieten we ook enorm van het zien aankomen van het weer: stralende zon, enorme regenwolken, waarbij de kerktoren van Eenrum volledig verdwijnt, stevig onweer, een roodgloeiende avondhemel of soms dichte mist, die maakt dat de wereld na ons hek met het weiland ophoudt.

In de zomer draait de wind ’s avonds regelmatig naar het Noorden, dan kunnen we een beetje het wad ruiken en de zilte lucht proeven. Afgelopen zomer was het ook hier heet, maar nooit benauwd!

In de winter hebben we vaak Zuidwestenwind, die dan zo stevig de tuin inblaast dat we de achterdeur met beide handen open en dicht moeten doen! We leven hier sterk met de seizoenen en de natuur mee.